Szkuner wysoki

I chciałbym, by jacht nosił osprzęt typu szkuner – zakończył właściciel żółtej, dość licho prezentującej się, laminatowej skorupy kadłuba jachtu HTC. Spojrzałem na skorupę i na jej właściciela – może lepiej narysować jacht „od początku” – zapytałem.

„Hateciak” to jednostka o dość nietypowej bryle kadłuba – okragłodenne sharpi na śródokręciu ku dziobowi i ku rufie płynnie przechodzi w przekroje „bez kantów”; prosty dziób o dosyć dużym nachyleniu, wąska rufa, niezbyt wysoka burta – taki typowy „sznyt” lat siedemdziesiątych. Nie łatwo było patrząc na laminatową „wannę” zobaczyć fragment, od którego można by było, choćby w wyobraźni, zacząć tworzyć klasyczną linię jachtu. Ale rysowanie nowych linii teoretycznych w oparciu o ten stary kadłub było doprawdy fascynujące. No i z 9-metrowej skorupy powstał blisko 12-metrowy szkuner. Jest on przeznaczony do żeglugi morskiej (dokumentacja jachtu, który spełnia wymogi żeglugi w rejonie P-20, została zatwierdzona).

„Adaptacja” kadłuba polega na rozchyleniu i podwyższeniu burt oraz na przedłużeniu sekcji rufowej. Po odcięciu pawęży i nadburcia istniejącego kadłuba, nowa bryła kształtowana będzie na szablonach i grodziach konstrukcyjnych. Na nich sklejone zostaną także drewniane wzdłużniki pokładnikowe. Po uzupełnieniu laminowaną płytą pilśniową „brakujących” fragmentów kadłub zostanie wylaminowany. Łączenie starego kadłuba z dostawianymi elementami odbywać się będzie na ukosowanych krawędziach burt i sekcji rufowej. Wszystkie łączenia wzmacniają pasy wylaminiowane od wewnątrz. Kolejny etap to laminowanie całej skorupy od wewnątrz, aż do uzyskania odpowiednich grubości poszycia w rejonach kilu, dna, burt etc. etc.

Kadłub usztywnia sieć laminatowych denników i usztywnień wzdłużnych oraz 6 grodzi. Pokład opiera się na systemie drewnianych wzdłużników wspartych na grodziach oraz sieci klejonych warstwowo pokładników. Poszycie pokładu wykonane jest z dwóch warstw sklejki, pokrytej laminatem oraz klepką teakową. Pokładówka kryta jest podobnie jak pokład. Usztywnienia dachu pokładówki stanowią klejone warstwowo bimsy oraz sieć wzdłużników. Ściany pokładówki stanowią dwie grodzie konstrukcyjne oraz ściany boczne wykonane ze sklejki grubości.

Płetwa balastowa ma konstrukcję stalową. W rejonie balastu i silnika – umieszczonego w okolicach środka ciężkości (tuż za grotmasztem) – usztywnienie dna stanowią laminatowe denniki i dwa wzdłużniki. Sekcja dziobowa i rufowa usztywniona jest denikami i pojedynczym laminatowym profilem stępkowym.

Przeniesienie obrotów z osi koła sterowego na trzon steru realizowane jest przy użyciu przekładni stożkowej. Elastyczny przegub łączący pionowy wał szturwału z trzonem steru ma za zadanie niwelowanie ewentualnych naprężeń na linii szturwał-trzon steru. Cały układ ułożyskowany jest na brązowych panewkach. Rumpel awaryjny można zamocować do trzonu steru poniżej przegubu – tuż nad kokerem. Profilowana płetwa sterowa jest całkowicie osłonięta skegiem.

Wnętrze

Miedzy grotmasztem a kokpitem usytuowana jest pokładówka mieszcząca kambuz, salon, kabinę nawigacyjną, kabinę sanitarną (WC, prysznic) oraz szafę na sztormiaki. Pod podłogą salonu – silnik oraz zbiorniki na wodę i paliwo. Miękkie zbiorniki na wodę usytuowano także pod kojami w kubryku; miękki zbiornik na fekalia ułożony jest pod podłogą kokpitu.

Kambuz wyposażony jest w dwupalnikową kuchenkę gazową na kardanie, zlewozmywak, lodówkę, blat kuchenny oraz szafki stojące (pod blatem) i wiszące (na grodzi). Kambuz obdziela od salonu ścianka o wysokości 80 cm. W salonie przy stole może siedzieć 6 osób (po rozłożeniu stołu – 10). Po opuszczeniu stołu mogą tu spać dwie osoby.

Od grodzi usztywniającej kadłub w rejonie grotmasztu, aż do grodzi oddzielającej śródokręcie od kubryku podłoga jest obniżona. Po prawej stronie znajduje się dwuosobowa kabina armatorska zamykana lekką, odsuwaną ścianką-drzwiami. Na prawej burcie umieszczone są dwie piętrowe koje. Umeblowanie owych dwóch koi tworzą jaskółki. W kabinie armatorskiej oprócz jaskółek jest także szafka i półka na książki.

Kubryk mieści dwie koje. Tu pomiędzy dwoma grodziami (przednia zamyka komorę zderzeniową, druga oddziela kabinę dziobową od śródokręcia) ustawiony jest fokmaszt. W tym rejonie kadłub usztywnia kolejna gródź. Kabina dziobowa zamykana jest drzwiami, które pełnią jednocześnie funkcję drabiny prowadzącej na pokład. Forluk osłonięty wygodną zejściówką ułatwia komunikację z pokładem i zapewnia wentylację kadłuba.

Kokpit

W kokpicie za kołem sterowym znajduje się ławeczka sternika. Na lewej burcie pod długą ławka znajdują się częściowo odkryte bakisty. Tu zabudowane jest łoże butli z gazem P-B (zasilanie kuchenki). Pod prawą ławką jest miejsce na kamizelki ratunkowe. Ta ławka jest nieco krótsza, by ułatwić komunikację kokpit-kabina przez asymetrycznie usytuowaną zejściówkę. Za plecami sternika znajduje się duży achterpik, wykorzystany jako magazynek bosmański.

Takielunek

Osprzęt typu wysoki szkuner gaflowy (z topslami) daje możliwość stosunkowo niskiego usytuowania środka ożaglowania i pozwala ponadto „gwałtownie” obniżyć jego położenie po zrzuceniu topsli i latacza. Jednocześnie rozpisanie powierzchni żagli na mniejsze „płachty” pozwala panować nad nimi nawet w ciężkich warunkach, zaś zrzucenie i wciągnięcie pod pokład niewielkich sztaksli czy topsli (są to tzw. topsle wolne – bez drzewc) nie przysparza wcale więcej pracy niż refowanie. Fok i grot mają wszyte po dwie refbanty. Wszystkie drzewca klejone są z listew sosnowych (chyba, że znajdzie się odpowiedniej jakości świerk).

Na olinowanie stałe fokmasztu składają się: forsztag – biegnący z noku bukszpryty do topu stengi, dwa sztagi – jeden biegnie od noku bukszprytu, drugi z dziobu – oba zamocowane na topie kolumny, para want kolumnowych i stenwanta (razem po trzy na burtę) oraz topensztag, który łączy topy stengi fokmasztu z topem stengi grotmasztu. Grotmaszt podtrzymują wanty kolumnowe i stenwanty.

Olinowanie półstałe – baksztagi grotmasztu i fokmasztu – zamocowane jednym końcem do szczytów kolumn, napinane jest systemem talii i knagowane w okolicach grodzi konstrukcyjnych.

Fały żagli knagowne są na nagielbankach ustawionych w okolicach masztów, podobnie jak szoty topsli. Szoty sztaksli prowadzone są wzdłuż burt do knag rożkowych. By ułatwić obsługę olinowania zastosowano bloki ruchome zamocowane na rogach szotowych. Sztafok, fok i grot – ich liki dolne rozpięte są na bomach – wybiera się korzystając z tradycyjnych talii.

Dane techniczne:

długość LOA 13,5 m

długość LOD 11,45 m

szerokość 3,40 m

zanurzenie 1,35 m

wyporność 5720 kG

powierzchnia ożaglowania 70,5 m2